OKUL ÖNCESİ ÇOCUK VE BİLGİSAYAR
OKUL ÖNCESİ ÇOCUK VE BİLGİSAYAR.
İletişim ve eğitim amaçlı kullanılan aygıtlar, aynı zamanda önemli bir eğlence kaynağı oldular. Teknolojik gelişmeleri çocuklarımız bizden daha hızlı kavrıyor ve kullanıyorlar. Bilgisayar, oyun konsolu ve akıllı telefon dijital oyunlar 4 - 6 yaş arası çocuklar için vazgeçilmez hale geldi, ayrıca eğer ailesinde yaşça büyük kardeşi varsa.
Son yapılan bilimsel araştırmada, internette geçen sürelerinin uzun olduğu kanıtlandı. Bilgisayar oyunu oynayan çocukların hafta içi 54 dk., hafta sonu 1.62 - 1.56 saat, ortalama günde 1 - 1.5 saat dijital oyun çocuklarımızın beynini olumsuz etkiliyor.
Bu nedenle biz ebeveynler olarak bu dönemde çocuklarımızın oyunu bilinçli kullanım alışkanlıkları edinmesine yardım etmeliyiz. Gelişimin en hızlı ve en önemli yılları olan 4 - 6 yaş arasında bilgisayar, özellikle el - göz koordinasyonuna, dikkati yoğunlaştırma, problem çözme becerisine, yabancı dil eğitiminde büyük katkı sağlayabilir. Çocuk günlük yaşamında ve eğitimi sırasında öğrendiği pek çok kavramı bilgisayar oyunlarıyla pekiştirmeye kullanabiliriz. Fakat kontrol bizim elimizde olmak şart ile.
Anne ve babalara, bilgisayar oyununun seçimi, oyun kullanma zamanı gibi konularda bilgili olmak önemli. 0 - 6 Yaş çocuklar için en yoğun öğrenme dönem. Gelişimin en hızlı ve en önemli yaşları olan 0 - 6 yaş arasındaki çocuklar, hayal ile gerçeği, doğal ile sanal kavramlar birbirinden ayıramaz. Çocuklar, TV ekranda ve hayatta her gördüğü, olumlu olumsuz değerlendirmeden hayata geçirirler. ‘Gör yap ve tekrarla’. Bu yaşta çocukların kullandığı öğrenme yöntemidir.
Bu yaştaki ebeveyn rolü önemli. En aktif öğrenme çağındaki olan beyin boş bırakılamaz. Bizden değilse nerede öğrenir? İzledi TV program, film, okudu kitap, oynadı oyun biz ayarlamalıyız. Çocuk, gördüğü kahraman, davranış model olarak seçer ve uygulayabilir. Bu nedenle oyun içeriği şiddet olmamalı.
Şiddet içerikli bilgisayar oyunu oynamanın, çocuk ve gençlerde agresif davranışlara neden olduğu tespit edildi. Bilgisayarın günde 1.5 saat kadar süreli kullanımı hareketsizlik sonucunda, aşırı kilo ve kas iskelet sistemine ilişkin fizyolojik sorunlara, görme ve sosyal gelişimde bozukluklara, internete bağımlılık, psiko-sosyal sorunlara yol açıyor. Bu nedenle bedensel gelişimi desteklemek amacıyla bilgisayar oyunlar sınırlayarak, ailelerin çocuklarıyla alternatif fiziksel etkinlikler; (parka gitme, parkur, oyun oynama, spor, hayvan besleme) - kaliteli zaman geçirmesine sağlar. Ayrıca, aileyi psikolojik yönünde bütünleştirir.
Gelişmiş ülkelerde bilgisayar oyunlarının piyasaya çıkmadan önce denetim sisteme tabidir. Mağazalarda, oyun kutusu üzerine yazılan yaş kategorisi ve uygunluk bilgi mevcut. Ülkemizde dijital oyunları ve internet ortamında oynanan online oyunlara ilişkin yeterli bir denetleme ve derecelendirme sistemiz yok. Bu nedenle oyun içeriği, oyun ilişkin kontrol sorumluluğu anne ve babalara ait.
Uzmanların bilgilerine göre, çocukların günde bilgisayar oyuna 18 dk., internet için 7 dk., video oyunlarına 10 dk. zaman ayırdıkları tespit edilmiştir, 6-10 yaş arası 70 çocuk üzerinde yapıldı araştırmalarda ise, çocukların ortalama 3.4 - 2.8 saat video ve bilgisayar oyunu oynadıklarını izlenmiş. Aileler çocukların % 48.8 haftada 1-2 ya da 3-4 kez şiddet içeren bilgisayar oyunu oynadığını bildirmiştir ve gençler saldırgan davranışlara neden olduğunu ifade ettiler.
Hangi yaşta çocuğu dijital oyun dünyasıyla tanıştırabiliriz?
Dr. Uzman Psikolog Aric Sigman’ın (ABD) araştırmalarından yola çıkarak özetle 3 yaş öncesi her türlü ekran çocuklara zararlı” diyor. Her araştırma gibi bu araştırmanın da kısıtları olsa da önerilen günlük bilgisayar kullanım için süre:
- 0–3 yaş: HİÇ
- 3 – 7 yaş: 0.5 saat
- 7 –12 yaş: 1 saat
- 12 – 15 yaş: 1 saat
- 16+ yaş: 2 saat
Peki 4 – 6 yaşındaki çocuğu bilgisayar ve tabletten uzak tutmak yerine Bunlar la kaliteli ve faydalı oyun ekleyerek gelişim ve eğitime destek olarak kullanalım. Tablet ile yabancı dill çizgi film, eğitim program, bilgisayara kodlama oyun program ekleyelim. Tabi ki günlük bilgisayar ve tablet kullanım sınırlanarak.
Cep telefona gelince durum zor. Bizi hazırsız yakalıyorlar, biz arkadaşlarla vakit geçirirken, çocuklar biraz sakin olup kenarda oynasınlar diye ister istemez bu yöntem kullanıyoruz. Ya da çocuklar bizi bu yöntemine yönlendiririyorlar. Bizim etkinlikler iyi planlayalım. Örnek olarak çocuk oyun odalar içeren lokantalar Kids club olan oteller seçebiliyoruz. Oyun grupları - çocuğunun hem sosyalleşmesini sağlayan hem de eğitici yönü bulunan oyun grupları, belli yaş aralığındaki çocukların bir araya geldiği gruplar kurarak, çocuklara çeşitli etkinlikler yaptıran ve grup halinde oyunlar oynatan bir atölye tipi. Bu gruplarda bir araya gelen aynı yaş aralığındaki çocuklar küçük yaşlardan arkadaşlık kurmayı ve sosyalleşerek paylaşım yapabilmeyi öğrenip, çeşitli oyun etkinlikleri ile keyifli zaman geçiriyorlar.
Müze gezileri 4 yaşında çocuklar için etkinlikleri arasında değerlendirilir bu yaş grubuna hitap edecek müzeler var. Oyuncak müzeleri, balmumu heykel müzeleri gibi müzeler, çocuğunu hem eğlendirecek hem de yeni bilgiler öğrenmesini sağlayacak. Kendi şehrindeki müzeleri gözden geçirip, çocuğuna uygun olanları seçebiliriz. Sanat atölyeler , workshoplar, yaşa uygun Bilimsel deney laboratuvarlar.
“Unutmayalım, teknolojiye karşı olmamak demek: ‘çocuklar sürekli ekrana baksın’ demek değil, ‘seçici olmak’, dijital dünyanın faydalarından yararlanmak ve çocuğu zararlı etkisinden korumaktır.
Psikolog Yaşam Koç Ravza Tunca Kızılçim
